‘…bruggen slaan tussen beleidsvragen en natuurwetenschappelijke kennis…’
Zijn officiële functie bij het RIVM is topexpert Duurzame inrichting van de leefomgeving. ‘Zeg maar adviseur,’ zegt Ton Breure. Sinds 2007 is hij daarnaast voor één dag in de
week bijzonder hoogleraar Ecologische Risicobeoordeling bij de Radboud
Universiteit in Nijmegen. ‘Bruggen slaan tussen beleidsvragen en
natuurwetenschappelijke kennis. Daar staan we als RIVM voor. Dat geldt ook voor
informatie over ons bodem- en watersysteem.’ Een overzicht van de veelzijdige
en gevarieerde bodemactiviteiten van het RIVM. In zijn dagelijkse werk richt Ton Breure zich
vooral op de afstemming van de RIVM-activiteiten op de gebieden van bescherming
en duurzaam gebruik van het bodem- en watersysteem in relatie tot de
volksgezondheid en welzijn. ‘Duurzaam bodembeheer is daar een belangrijk
onderdeel van. Voor het komende jaar staan oude en nieuwe speerpunten over de
bodem op ons programma,’ licht Ton Breure toe.
Nieuwe stoffen in bodem
en grondwater
‘Actueel
en “hot” zijn de nieuwe stoffen in bodem en grondwater zoals bijvoorbeeld medicijnresten,
perfluorverbindingen PFAS en PFOS en GenX. In de toekomst komen daar
ongetwijfeld nog nieuwe stoffen bij. Hoe moeten we met die stoffen omgaan en
kunnen we komen tot standaardprocedures? Komend jaar komt er een elk geval een
RIVM-rapport hierover over GenX.’
Circulaire economie
‘Een
belangrijk onderwerp in het kader van verdergaande verduurzaming en circulaire
economie is het hergebruik van afvalstoffen. Daarbij gaat het wat het RIVM
betreft vooral over de invloed van hergebruikte reststoffen op de bodem- en
(grond)waterkwaliteit. En ook voor deze stoffen geldt: hoe gaan we daarmee om?
Denk aan thermisch verontreinigde grond of organo-meststoffen die weer opnieuw
in de bodem terecht komen of aan rubberkorrels op voetbalvelden of het
hergebruik van slakken als verharding. Aan welke kwaliteitseisen moeten die
voldoen?’
Normstelling
‘In
met name de oude Nederlandse binnensteden zijn veel diffuse verontreinigingen.
Vaak afkomstig van voormalige binnenstedelijke industriële activiteiten. De diffuse
verontreiniging met lood van bijvoorbeeld verffabriekjes en uitlaatgassen is
daar een goed voorbeeld van. Probleem is dat je de bodem op dat soort binnenstedelijke
locaties niet een-twee-drie kunt afgraven. De risico’s zijn vaak duidelijk maar
de oplossingen vooralsnog niet. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij
gemeentes. Het RIVM adviseert gemeenten en provincies over uitvoerbare
beleidsopties en een goede communicatie over maatregelen die bewoners zelf kunnen
nemen om de blootstelling aan bodemlood omlaag te brengen.’
Bodem en de
omgevingswet
‘De
nieuwe Omgevingswet heeft heel wat voeten in de aarde. Ook voor de bodem en
ondergrond. In het verleden zijn tools ontworpen om met de risico’s van
bodemverontreiniging om te gaan. Zo wordt de Risicotoolbox Bodem gebruikt om in
te schatten of een bodem wel of niet verontreinigd is. Momenteel zijn we bezig de
Risicotoolbox uit te breiden naar grondwater. Waar we in het kader van de
nieuwe Omgevingswet hard aan werken is het Nationaal Instrumentarium Bodem en
Ondergrond, waarin we de Risicotoolbox bodem toesnijden op de eisen van de
Omgevingswet. Daarmee kunnen de decentrale overheden straks in de nieuwe
Omgevingswet zelf een risico-inschatting maken voor de bodemkwaliteit en
bodembeleid afstemmen op gewenste ambities.’
Ecosysteemdiensten van
de bodem
Bodem en
ondergrond leveren waardevolle diensten voor mens en samenleving. Deze
ecosysteemdiensten vormen een belangrijk natuurlijk kapitaal. De Atlas Natuurlijk
Kapitaal, een
verantwoordelijkheid van RIVM en samen
met de kennisinstituten Deltares, Wageningen Environmental Research opgezet, helpt
burgers, bedrijven en overheden bij het benutten van het natuurlijk kapitaal. De
komende tijd werkt het RIVM aan de uitbreiding van de Atlas met nieuwe
kaartbladen.’
Website bodemambities
‘Wat kan een bodem
allemaal nog meer bijdragen aan de oplossing van de maatschappelijke opgaven
van deze tijd? Denk aan actuele thema’s als bodemdaling, waterberging,
vergroening waaraan de bodem met mogelijke beheersmaatregelen oplossingen kan
aanreiken. Onze website Bodemambities gaat
uit van een brede kijk op bodem en ondergrond en biedt kansen
en aanknopingspunten voor ruimtelijke ontwikkeling. De website bevat tal
van voorbeelden van de mogelijkheden die de bodem biedt en richt zich op een
groot publiek: van burger tot en met decentrale overheid.’
Onze meetnetten
‘Het
oude adagium “meten is weten” staat bij ons recht overeind. Het Landelijk Mest-Meetnet
en het Landelijk Meetnet Grondwaterkwaliteit leveren goede en waardevolle
informatie. Enerzijds door bijvoorbeeld modelstudies met harde data te
valideren en anderzijds door beleidsmakers van de nationale overheid of de
Europese Unie van de noodzakelijke informatie te voorzien.’
Bellen kan ook!
‘Voor
al deze activiteiten staan we als RIVM garant. De doorwerking van al onze
kennis naar de decentrale overheden is en blijft nog een grote uitdaging. Het
RIVM is een vraaggestuurde organisatie en geeft antwoorden op vragen uit het
veld. Naast de rijksoverheid zijn ook de waterschappen, de twaalf provincies en
zo’n 400 gemeenten onze doelgroep. We gaan regelmatig het land in om te vertellen
wat het RIVM kan betekenen voor de grote maatschappelijke opgaven van deze
tijd. Daarnaast kan iedereen met een vraag ons natuurlijk altijd gewoon
bellen!’