Verticaal de grond in

Pieter van Leeuwen - foto gemeente Leiden

Vol onder het maaiveld
Het was de vraag om ‘out of the box’ ideeën. Eind 2019 gesteld vanuit het programma ‘Vol onder het maaiveld’ waarin het Centrum voor Ondergronds Bouwen, gemeenten, netbeheerders, aannemers en adviesbureaus participeren. Hoe voorkomen we dat de bodem en ondergrond volledig dichtslibben met kabels en leidingen? Het idee van Pieter van Leeuwen, technisch manager bij het ingenieursbureau van de gemeente Leiden, werd alom als een kansrijke oplossing beschouwd. Het idee gaat nu getest worden in een ‘Living Lab’.

Een etagère
Geniale ideeën hebben soms iets heel eenvoudigs. Iets in de sfeer van, ‘waarom is dit niet eerder bedacht?’ Zo’n geniaal idee is het rek, of sjieker, de etagère, waarin van boven naar beneden de telecomkabels, de elektraleidingen, de gasleiding, de waterleiding en de warmteleidingen een plek krijgen. ‘Deze rekken, licht Pieter van Leeuwen toe, ‘worden in een ondergronds tracé op regelmatige afstand van elkaar geplaatst. Tot ongeveer 1 meter twintig onder het maaiveld. De leidingen verspringen onderling van elkaar, om het maken van aansluitingen van boven af naar de woningen mogelijk te maken’. In de afgelopen tijd heeft hij alle betrokkenen, en met name de netbeheerders, enthousiast gekregen voor een pilot, een Living Lab.

‘We willen nu dit Verticaal Kabel- en Leidingen Systeem (VKLS) in de praktijk gaan testen. ‘In de eerste fase, van één jaar, stand alone, droog dus met loze leidingen, over 50 meter lengte, om te onderzoeken wat je zoal tegen kunt komen wanneer je dit in de praktijk zou brengen. Hoe kruis je bijvoorbeeld een riolering? Wat betekent het VKLS bijvoorbeeld voor de bestaande brandkranen? Maar ook, welke ruimte creëert het systeem om meer bomen te kunnen gaan planten?

Pieter van Leeuwen - foto gemeente Leiden

Voor hele land van betekenis
‘In de tweede fase worden de netwerken wel aangesloten en in gebruik genomen’, vervolgt Van Leeuwen. ‘Dat wordt door een professioneel onderzoeker van de TU Twente begeleid. We willen dat het project zo zorgvuldig wordt uitgevoerd dat het uiteindelijk in heel Nederland zou kunnen worden toegepast’. Van Leeuwen verwacht er veel van. ‘Niet alleen meer ruimte ondergronds kunnen creëren, maar ook met meer bovengrondse mogelijkheden. Meer bomen, zoals net al aangegeven. Meer wateropvangvoorzieningen. Minder graafschade. En overall natuurlijk de vervanging van de spaghetti aan leidingen die je nu ondergronds aantreft. En deze techniek is simpel en vele malen goedkoper dan mogelijke alternatieven’.

Spannend
‘Het is een spannende periode nu’, vertelt Van Leeuwen. ‘Het enthousiasme bij alle betrokken partijen is groot. Iedereen ziet dat het ondergronds vastloopt. En dat de claims op de bodem en ondergrond alleen maar meer zullen worden. Ik hoop dat we met dit Living Lab de haalbaarheid van dit idee kunnen aantonen.’ De eerste fase loopt in 2022. In 2023 moet fase twee, worden afgerond.