Watermanagement kan de klimaatadaptatie niet alleen aan

Renske van Driesten – eigen foto

Wateroverlast
‘In mijn opleiding ligt vooral de focus op water. Door in mijn afstuderen bezig te gaan met de rol van de bodem werd ik me bewust van de impact die de bodem speelt in waterproblemen. Ik heb trouwens vernomen uit de opleiding dat er wel veranderingen zijn in het betrekken van de bodem in de lessen’, vertelt Renske van Driesten. ‘In mijn afstudeeronderzoek wilde ik achterhalen wat de klimaatverandering voor de gemeente Enschede inhoudt. Op welke wijze kan beter inzicht in het bodemwatersysteem bijdragen aan het oplossen van de wateroverlast in Enschede. Daarvoor is het belangrijk te weten hoe de bodem van Enschede is opgebouwd en welke mogelijkheden die biedt’. Voor het onderzoek, dat is uitgevoerd binnen het programma Ondergrond InZicht, liep zij stage bij Witteveen+Bos.

Ze licht toe: ‘Steeds vaker heeft Enschede te maken met wateroverlast, als gevolg van hevige regenval. Die overlast wordt mede veroorzaakt door de stuwwal waarop de stad is gebouwd. Deze stuwwal bevat een voor water ondoorlatende kleilaag. Daarnaast heeft het riool onvoldoende capaciteit. Ondanks gemeentelijke klimaatadaptieve maatregelen ervaren de bewoners nog regelmatig flinke wateroverlast. En dat zal helaas niet minder worden’.

Natuurlijke sponswerking
‘Een ander aandachtspunt is dat de watertoevoer alleen plaatsvindt door neerslag’, vervolgt zij. ‘Dat betekent dat Enschede ook slim moet omgaan met het beschikbare water. Het benutten van de natuurlijke sponswerking van de bodem is daarom belangrijk. Zowel voor het opvangen en het vasthouden, als het afvoeren van water’. Renske tekent daarbij aan dat naast de waterproblemen die er spelen, het ook steeds drukker wordt in de bodem en ondergrond. ‘Denk aan kabels en leidingen, parkeergarages, tunnels en ondergrondse afvalcontainers. Hun aanwezigheid kan een belemmering zijn voor het treffen van afdoende van maatregelen om klimaatvraagstukken aan te pakken. Daarom is meer inzicht in het bodemsysteem en ondergrondse objecten essentieel bij het aanpakken van die vraagstukken’.

Communicatie niet gemakkelijk
Bij die (drukke) bodem en ondergrond is een groot aantal experts betrokken. Zowel voor wat er onder onze voeten moet gebeuren, als daarboven. ‘Technici, specialisten in de ruimtelijke ordening en deskundigen op het terrein van governance bijvoorbeeld. Onderlinge communicatie en samenwerking blijkt nog altijd niet gemakkelijk. Dat heb ik al meegekregen in mijn opleiding. Watermanagement lijkt los te staan van andere kennisvelden, en omgekeerd’, stelt Renske vast. Gastlessen zouden bijvoorbeeld daarbij kunnen helpen, suggereert ze. ‘Meer casuïstiek, meer excursies – het zijn allemaal manieren om meer inzicht te krijgen in verschillende vakdisciplines. Water en bodem moeten echt veel dichter bij elkaar worden gebracht. Dat we expert zijn op het gebied van een onderdeel in onze systemen is belangrijk, maar het zou daarbij de samenwerking bevorderen als we ook (een beetje) elkaars ‘taal’ spreken en oog hebben voor elkaars passie en vakgebied. Omdat deze twee systemen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Daarom zouden de water- en bodemexperts ook onlosmakelijk met elkaar verbonden moeten zijn’.

Beroepsproduct 
Aan het slot van het gesprek presenteert ze haar beroepsproduct, onderdeel van het afstuderen en de stage. Een poster voor de beleidsmakers van de gemeente Enschede. De poster beschrijft de wateroverlast, de rol van de bodem en de maatregelen om de sponswerking van de bodem te benutten. Renske: ‘Deze poster kan helpen bij besluitvorming over klimaat adaptieve maatregelen voor Enschede.’